KUZEY ASYA

Kuzey Asya, Ural dağından Büyük Okyanus’a kadar uzanan Arktik Okyanusu havza bölgesini kapsar. Bu bölgenin tamamiyle Rusya’da bulunduğu görülür.

Asya, kuzeyden Kuzey Buz Denizi ile sınırlıdır. Kuzey doğuda, Bering Boğazı ile Amerika’dan ayrılmaktadır.

Kuzey Asyayı 2 Farklı Başlıkta İnceliyeceğiz.

• KAFKAS ÜLKELERİ
• RUSYA FEDERASYONU VE ONA BAĞLI FEDERAL ÜLKELER
• RUSYA YÖNETİMİNDEKİ TÜRK DEVLETLER

KAFKAS ÜLKELERİ

Karadeniz’in kuzeydoğusundaki Taman Yarımadasından, Hazar Denizinin batısındaki Apşeron Yarımadasına kadar uzanan dağlık bölgeye Kafkasya dı verilir. Bir başka tanımlamayla Kafkasya, Kafkas sıradağlarının ikiye öldüğü, kuzeyde Don ağzı, Maniç Çukurluğu ve Kuma ağzı hattından, güneyde Aras Nehri ve Kars Platosuna kadar uzanan bölgenin genel adıdır.

Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında, Taman yarımadasından Apşeron yarımadasına kadar uzanan, yaklaşık 440 km uzunluğundaki dağlara Kafkaslar ve bu bölge topraklarına da afkasya denmektedir.
Batıda Karadeniz, doğuda Hazar Denizi’yle sınırlı; kuzeyde ise Don ağzı, Maniç Çukurluğu ve Kuma ağzı hattı, güneyde Aras ve Çoruh Nehri’ne kadar uzanır.
Kafkasya ve Kafkas ülkeler, coğrafi açıdan büyük önem taşıyan lkelerdir. Bu önemi, hem doğal hem de beşeri ve ekonomik özelliklerinden aynaklanmaktadır. Coğrafi konum olarak, büyük avantajları vardır. Doğal yapısı itibariyle, insan yaşamı için en elverişli topraklara sahiptir.
Kafkasya, Kafkas dağlarıyla ikiye bölünmüştür. Kuzeyde kalan kısma Kuzey Kafkasya veya Sirkafkasiyen (Kafkasönü), güneyde kalan kısma ise Transkafkasya (Kafkasardı) adı verilmektedir. Kuzey Kafkasya bölgesinde geniş düzlükler de vardır.

Kafkasya’nın toplam yüzölçümü 440.243 km2’dir. Bölgenin toplam tahmini nüfusu (2015 yılı), 33.252.055 kişidir. Buna göre bölgenin nüfus yoğunluğu km2’ye 75 kişi düşmektedir.
Kuzey Kafkasya bölgesinin toplam yüzölçümü 254.200 km²’dir. Kuzey
Kafkasya’nın tahmini nüfusu (2015 yılı), 15.483.667 kişidir. Kuzey Kafkasya’da yine 50’yi aşkın dil ve 100’den fazla farklı lehçe kullanılmaktadır. Bu sebeple, Kafkasya’ya “Diller Ülkesi” adı verilmiştir.
Kafkasya’da yaşayan insanları, üç ana grupta incelemek mümkündür. Bunlardan birincisi Kafkas Kavimleridir. Çerkesler (Abazalar dâhil), Lezgiler, Çeçenler ve Gürcüler’dir. İkincisi İndo-Avrupa Kavimlerdir. Ermeniler, Osetler, Svanlar, Ruslar, İranlılar ve Batı Avrupa topluluklarıdır. Ve üçüncüsü Türkler’dir. Kumuklar, Karaçaylar, Balkarlar, Nogaylar ve Kafkasya Türkmenleri bu gruptandır.
Güney Kafkasya veya Transkafkasya; Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan devletlerini kapsayan, İran, Rusya ve Türkiye arasında, Büyük Kafkas sıradağlarının güneyinde yer alan coğrafi ve siyasi bir bölgedir.
Güney Kafkasya bölgesi tarihsel, siyasî, dinî nedenlerle medeniyetlerin birbirleriyle mücadele sahası olmuştur. Güney Kafkasya birçok kavmin geçiş noktası olduğu için farklı kültür ve etnik kökende kavimler bölgeye yerleşmişlerdir. Bölgede adeta halklar mozaiği olmuştur. Bölge halkları, bölgenin dağlık oluşu nedeniyle kültürel olarak birbirlerinden izole olmuştur. Zaten bölgede yer alan üç ülkenin etnik ve dini yapıları incelendiğinde bu durum açıkça görülür.
Güney Kafkasya’nın yüzölçümü 186.043 km2’dir. Bölgede 2015 yılı verilerine göre, toplam 17.768.388 kişi yaşamaktadır. Etnik grup olarak çoğunlukla Azerbaycan’da Azeriler (% 90), Gürcistan’da Gürcüler (%83,7) ve Ermenistan’da Ermeniler (%93) yaşar. Dini yapı itibariyle Azerbaycan’da Müslümanlar (%93), Gürcü Müslümanlar (% 11), Ermenistan’da ise Ermeni Ortodokslar (%94) vardır.
Kafkasya’da her ne kadar çeşitli kavimler yaşamaktaysa da, kültür bakımından bu kavimler birbirleriyle kaynaşmışlar ve ortak bir Kafkas Kültürünü oluşturmuşlardır. Şüphesiz bu kültürün ortaya çıkmasında, Kafkas Kartalı Şeyh Şamil’in payı büyüktür. Kaynak : kafkasya ve kafkas ülkeleri coğrafyası önsöz kısmı

RUSYA FEDERASYONU VE ONA BAĞLI FEDERAL ÜLKELER
( Bİ ÇOĞU TÜRK)

Rusya’da yaşayan Türk soylu halkların başlıcaları: Tatarlar, Başkurtlar, Azerbaycanlılar, Özbekler, Kırgızlar, Çuvaşlar, Tuvalar, Altaylar, Yakutlar, Karaçaylar, Balkarlar, Kumuklar, Nogaylar ve Ahıska Türkleri.

Yönetim
Rusya Anayasası’na göre, ülke federal yarı başkanlık sistemli cumhuriyet olup Başkan, devletin başı iken; Başbakan,hükümetin başıdır. Rusya Federasyonu çok partili temsili demokrasi ile yönetilmekte olup, federal hükümet 3 temel erktenoluşur;
Yasama: Çift meclisli olan Federal Meclis, 450 üyeden oluşan Devlet Duması ile 166 üyeli Federasyon Konseyi’nden oluşur. Ülke adına kararlar alma; yasa yapma ve onaylama, savaş ilan etme, antlaşmaları onaylama ve reddetme, Devlet Başkanını görevden alma yetkisi bulunmaktadır.
Yürütme: Devlet Başkanı, yürütmenin başı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır. Meclisten çıkan kanunları veto etme hakkına ve bakanlar ve diğer memurları atama yetkisi vardır.
Yargı: Anayasa Mahkemesi, Yüksek Mahkeme, Yüksek Tahkim Mahkemesi ve ilk derece federal mahkemelerden oluşur. Hakimler Federasyon Konseyi tarafından atanır ve yasaları yorumlama ve anayasaya aykırı gördükleri yasaları lağvetme hakkına sahiptirler.

Coğrafi Konum
Rusya’da jeodezik bir hat boyunca yaklaşık 8.000 km dışında iki geniş ayrı noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar: Polonya sınırındaki Vistül agünü’nü Gdańsk Körfezi’nden ayıran 60 km uzunluğundaki Vistül Burnu ile ve en uzak güneydoğusunda ise Kuril Adaları’dır. Boylamdan ayrılmış uzak noktalar jeodezik bir hat boyunca 6.600 km dışında bulunmaktadır. Bu noktalar: batıda yine Vistül Burnu olup doğuda ise Büyük Diomede Adası’dır. Rusya Federasyonu 9 zaman dilimine ayrılmaktadır.
Rusya, ağırlıklı olarak güneyde bozkır ve kuzeyinde yoğun ormanlık ovalar ile kuzey kıyısı boyunca uzanan tundralardan oluşmaktadır. Rusya dünyadaki ekilebilir arazinin %10’una sahiptir. Dağ aralıkları güney sınırları boyunca bulunmakta olup, Kafkasya (5642 m ile Rusya ve Avrupa’nın yüksek noktası olan Elbruz Dağı’nıda içeren) ve Altay (4506 m ile Rus Uzak Doğusu dışında Sibirya’nın en yüksek noktası olan Beluça Dağı’nıda içeren); ve doğu taraflarında Verhoyansk Sıradağları veKamçatka Yarımadası’ndaki yanardağlar (4750 m ile Avrasya’nın en yüksek aktif yanardağının yanı sıra Asya Rusyası’nın en yüksek noktası
olan Klyuçevskaya Sopka’yıda içeren) bulunmaktadır. Ural Dağları, maden kaynakları açısından zengin olup, Avrupa ile Asya’nın kuzey-güney aralığını oluşturur.

Rusya, Arktik ve Pasifik Okyanusu, Baltık Denizi, Azak Denizi, Karadeniz ve Hazar Denizi boyunca 37.000 km’nin uzunluğunda bir sahil şeridine sahiptir. Barents Denizi, Beyaz Deniz, Kara Denizi, Laptev Denizi, Doğu Sibirya Denizi, Çukçi Denizi, Bering Denizi, Ohotsk Denizi ve Japon DeniziArktik ve Pasifik yoluyla Rusya’ya bağlıdır. Rusya’nın başlıca ada ve
takımadaları Novaya Zemlya, Franz Josef Toprakları, Severnaya Zemlya, Yeni Sibirya Adaları,Vrangel Adası, Kuril Adaları ve Sahalin Adası’dır. Diomede Adaları (biri Rusya, diğeri ise ABD tarafından kontrol edilmektedir) arasındaki mesafe sadece 3 km olupKunaşir Adası ise
Japonya’nın Hokkaido Adası’ndan yaklaşık 20 km uzaklıktadır.

İklim
Rusya’nin büyüklüğü ve denizden uzak birçok bölge sonucunda tundra ve uç güneydoğu bölgeleri dışında, nemli karasal iklimülkenin her yerinde hakimdir. Güneydeki dağlar, Hint Okyanusu’ndan gelen sıcak hava kütlelerinin girişini engellemekte olup ülkenin batı ve kuzey ölgeleri Arktik ve Atlantik’in etkilerine açıktır. Kuzey Avrupa Rusyası ve Sibirya’nin çoğunluğu yarı arktik iklime sahiptir. Kuzeydoğu Sibirya’nin iç bölgelerde çok şiddetli kışlar olup (çoğunlukla Saha Cumhuriyeti’nde olup Kuzey Soğuk Kutbu arasında −71.2 °C gibi rekor düşük sıcaklıklar olmaktadır), diğer bölgelerde ise daha ılımandır. Arktik Okyanusu kıyılarında ve Rus Arktik Adaları’nda ise kutup iklimihakimdir.
Karadeniz’in Krasnodar Krayı‘nin sahil kesimi, özellikle Soçi, ılık ve yağışlı kışları ile ılıman dönencealtı iklimine sahiptir. Kış, Doğu Sibirya ve Uzak Doğu’nun birçok bölgelerinde yaz ile karşılaştırıldığında kuru olup ülkenin diğer bölgelerinde mevsim boyunca daha eşit yağışlıdır.
Ülkenin çoğu yerinde kış mevsiminde yağışlar genellikle kar şeklinde olmaktadır. Aşağı Volga ve Hazar Denizi kıyısındaki bölge, Güney Sibirya’nın bazı bölgelerinde olduğu gibi yarı kurak iklime sahiptir.
Ülke toprakları boyunca neredeyse sadece iki ayrı mevsim olan kış ve yaz vardır. İlkbahar ve sonbahar ayları çok kısa sürmektedir ve yaz ve kış ayları arasındaki sıcaklık farkı oldukça yüksektir. En soğuk ay Ocak (sahil şeridinde ise Şubat) olup en sıcak ay ise genellikle Temmuz ayıdır. Sıcaklık ortalamalarındaki büyük farklar doğaldır. Kışın sıcaklıklar güneyden kuzeye ve batıdan doğuya gidildiğinde soğumaktadır. Yazlar ise Sibirya’da bile oldukça sıcak olabilmektedir. İç kesimler ise en kurak alanlardır.

Ticari ilişkilerimiz 2010 yılının ilk aylarından itibaren toparlanma sürecine girmiş ve 2010 yılında ikili ticaret hacmi 26,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılında birinci ticaret ortağımız konumundaki Rusya, 2009 ve 2010 yıllarında bu konumunu Almanya’ya bırakarak 2. sıraya gerilemiştir. Başbakan Vladimir Putin’in Ağustos 2009’da ülkemizi ziyareti çerçevesinde ikili ticaretin önümüzdeki beş yıl içerisinde 100 milyar dolara çıkartılması ortak hedef olarak belirlenmiştir.
Türkiye’nin RF’ye ihraç ettiği başlıca ürünler, gıda ürünleri (%25), dokumacılık ürünleri (%20), kimyasallar (%9,6) ve otomotiv sanayi (%7) ürünleridir. Ülkemizin RF’den ithal ettiği başlıca ürünler ise, petrol ve ürünleri (%37,6), doğalgaz, (%32,4) demir-çelik (%8), kömür (%5,8) ve demir dışı metallerdir. Türk iş çevrelerinin Rusya genelindeki ticaret ve iş merkezleri, gıda, içecek, şişe, cam, beyaz ve kahverengi eşya ile diğer sektörlerdeki yatırımlarının tutarı 2008 yılı itibariyle 6 milyar dolara
yaklaşmıştır. Türk müteahhitleri Rusya’da şimdiye kadar 32 milyar dolar değerinde 1191 proje üstlenmişlerdir. 2010 yılında 1,3 milyar dolarlık taahhüt üstlenilmiştir. 2010 yılı sonuna kadar Türkiye gelen Rus yatırımları 7 milyar dolara yaklaşmıştır.

Kaynak : rusya ülke raporu – TETSİAD