Yazar ; Seyit KOÇAK
İçerik Şeması
Bayan Hakan İsminin Kökeni
İlk önce ismin kökeni hakkında bilgi vermek gerekirse “Bay” kelimesi eski Türkçede zengin anlamına geldiği düşünülmektedir ve “Bayan” kelimesi de bu kökten türemiş olma ihtimali üzerinde durulmaktadır. Ayrıca Bayan” adı, Avarlardan başka Kutrigur Bulgarlarında da mevcuttur. Büyük Karl’ın adı, “Kral” (Korol) şeklinde Avarlar arasında “Melik” (Kral) manasında kullanıldığı gibi, Avarların kağanı Bayan adının da Cenub Slavlarında Bey manasındaki büyük bir mansabı ifade eden “Bân” şeklinde devam ettiğini söyleyenler vardır. Avar Devlet yöneticileri içerisinde en uzun devlet yöneticisi olduğu bilinen “Bayan Hakan” takriben 63 yıl Avar devletinin yöneticiliğini üstlenmiş ve yöneticilik kabiliyetiyle Avar Devletini kısa sürede etkin güç haline getirtmiştir.
Avrupa’yı derinden etkileyen ikinci Türk devleti Avarlardır.
Bilindiği üzere Avrupa’yı derinden etkileyen ikinci Türk devleti Avarlardır. Bayan Hakan ve sonraki yöneticilerle beraber yaklaşık olarak 250 yıl Avrupa’da hüküm sürmüşler ve Avrupa’nın etnik yapısını derinden etkilemişlerdir. Avarların etkin bir güç haline gelmeleri Bayan Hakan dönemine dayanmaktadır. Liderlik vasfıyla ve askeri zekâsıyla Avar ordusunu eğitmiş ve kısa sürede etkin güç haline getirmiştir.
Bayan Han ve Bizans Devlet
Bayan Han Bizans Devletine Kandik isimli bir elçi göndermişti ki gönderilen elçi de devletinden öğünerek bahsetmiş ve yeryüzünde hiçbir gücün Avarların karşısında duramayacağını söylemişti. Bu konuşmadan sonra Bizans imparatoru Justinianos ile anlaşma yapılmıştı bu anlaşmaya göre Bizans her yıl Avarlara vergi verecek ve bunun karşılığında da Avarlar savaş sırasında Bizans’a asker gönderecekti. İşte Bayan Hakan böyle bir yönetici idi gözü pek cesurdu bu anlaşmadan da anlaşılacağı gibi Bizans Devleti Avar Devletinden güçsüz idi.
Don nehrinden garpta Galya’ya kadar
Avar Devletinin sınırları şarkta Don nehrinden garpta Galya’ya kadar uzamaktadaydı. Avar Devleti artık Avrupa’nın en güçlü devleti haline gelmişti ki bu duruma gelmesinde etkili ol en büyük etmen Bayan Han`ın yöneticiliği ve Avar ordusunun enerjik yapısıdır. Ordunun merkezini Türkler oluşturmakla beraber yardımcı kuvvetler olarak Slav ve Germen kitleleri de mevcuttur.
Avar ordusu diğer Türk Devlet orduları gibi cesur atılgan ve mert idiler. yaşadıkları göçebe yaşam tarzı ile coğrafyanın zorlu koşullarına alışık idiler. Avarları diğer Türk devletlerinden ayıran. Başlıca unsurlardan biri İstanbul`u kuşatmış olmalarıdır. Ki ne kadar başarılı olamamışsalar da tarihe İstanbul`u kuşatan ilk Türk devleti olarak tarihe geçmişlerdir. Başarısız olmalarının nedeni güçlü bir donanmanın olmamasıydı.
AVARLAR AVRUPADA BÜYÜK BİR DEVLET OLUR
Avar Devletinin ilk Hanı ve en parlak dönemi yaşatan Bayan Han ya da diğer unvanlarıyla Bayan Hakandır. Avarları Avrupa’da büyük bir devlet haline getiren zat o’dur. Yaptığı icraatı, Bayan Kağan’ı, Türk tarihinin en mümtaz simaları arasında yer vermektedir. Avar nüfuzunu Turla sahillerinden Bohemya’ya, Elbe boylarına, Baltık Denizi sahillerine, oradan Macaristan ve Dalmaçya’ya kadar götüren Bayan Kağan’dır. Kendisinin yüksek bir devlet adamı, mümtaz bir teşkilatçı ve eşsiz bir kumandan olduğu anlaşılıyor. Avarlar ve Bayan Han hakkında bilgi kısıtlı olmasından binaen yabancı devletlerin arşiv belgelerinden yararlanan araştırmacılarımızın hazırlamış oldukları kaynak kitaplardan yararlandım. Benim bu bilimsel yazıyı yazma amacım neredeyse çoğu kişi tarafından bilinmeyen ve Avrupa’yı derinden etkileyen bir devletin bilinen ilk yöneticisini sizlere tanıtmak idi.
Ecdadımızın heybeti ma ruf i cihandır, Fıtrat değişir sanmayın bu kan yine o kandır.
