İçerik Şeması
ÇUVAŞİSTAN CUMHURİYETİ ‘Nİ TANIYALIM !
Çuvaşistan Türklerine ismini veren çuvaş kelime anlamı ile Sakin, alçak gönüllü ve barış sever anlamına gelir . Çuvaş Türklerine tarihte baktığımız zaman İdil Bulgar Devletinin kurucuları olarak karşımıza çıkmaktadırlar ve Kazan Hanlığının da kurucuları olarak bilinmektedirler. Kendilerine çıvaş ismini veren Çuvaş Türklerinin birçoğu çuvaş özerk Cumhuriyeti’nin sınırları içinde yaşamaktadır. Geriye kalanları ise komşuları Başkurt ve Tatar özerk Cumhuriyetinde yaşamaktadırlar. Çuvaş Türklerinin yaşadığı topraklar 24 Haziran 1920’de Özerk bir bölge haline gelmiştir. 21 Nisan 1925’te ise Çuvaşistan özerk Cumhuriyeti isminde bir devlet haline gelir. Çuvaş anayasası 1937 tarihinde yazılmıştır ve iki Haziranda 1940 ‘ta Rusya tarafından kabul edilecek kanunlaşmıştır.
Çuvaş Türklerinin birçoğu çuvaş özerk Cumhuriyeti’nin içinde yaşamaya devam etmiştir ve SSCB yıkıldığı zamanda Rusya federasyonuna bağlı bir cumhuriyet olarak yaşamaya devam etmektedir. Çuvaşlar 10-16 yy da Eski Türk boylarının birleşimi ile meydana gelmiştir denilebilir. Çuvaşlar suvar veya yada suvaz ısimli Türklerden meydana geldiği rivayet edilir . Çuvaş Türklerinin yüzde 15’i Cuvaşistan dışında yaşamaktadır. Çuvaş Türklerinin birçoğu bugün Hristiyan Ortadoks denilebilir tabiki bu aşamaya gelene kadar birçok Asimilasyon politikalarına maruz kalmıştırlar. Çünkü ataları ilk Türk islam devleti olarak ortaya çıkan çuvaş Türklerinin Hıristiyanlık dinini benimsemesi başka türlü izah edilmez .
Çuvaş Türklerinin 16 .yy’da Rusya kontrolüne geçtiğini söylemekte yarar var aşağı yukarı yedi yy’dır Ortodoks Rus hakimiyetinde oldukları göz önünde bulundurulursa ne demek istediğimiz ortaya çıkacaktır. Çuvaşlar atalarının topraklarında yaşamaya devam etmektedirler bugünde dünde orta Volga bölgesinde yaşamışlardır. Bugünkü çuvaş Cumhuriyet’inin yüzölçümü 18. 300 km2 kuzeyde Mari özerk Cumhuriyeti Doğuda Tatar özerk Cumhuriyeti güneyde Ul’yanosk batıdan ise Gorki özerk bölgesi ile komşudur. Çuvaş özerk Cumhuriyeti’nin baş şehri çuvaş Türkçesi ile Şubaşkar Çoksarı olarak bilinir. Çuvaş Türklerinin diğer şehirleri de Alatır , kanaş, şumerlya , Asnova, tsivil’sk ve yadrin olarak bilinir. Çuvaş Türklerinin yaşadığı topraklar atalarının tarihi topraklarının tamamını kapsamaktadır.
ÇUVAŞİSTAN CUMHURİYET’İN ÖZELİKLERİ !
Çuvaşistan Cumhuriyet’inin ilkimi karasal iklim olarak kabul edilmektedir. Genellikle cam ve yaprak döken çeşitli zengin ormanları bulunan doğal zenginlikleri ile ünlü bir ülkedir. Ve çuvaş ili Rus topraklarının doğusunda İdil ırmağının orta kısmında yer alır Daha basit tabiri bile orta Volga bölgesinde bulunan Cuvaşistan topraklarının denizden yüksekliği 100-244 m değişir iken akarsu Olarak zengin olan bölgenin en ünlü akarsuları İdil ve Volga nehirleri olarak bilinir .
Çuvaş Türklerinin ülkesi tarım faaliyetlerinde bulunduğu için tarımsal olarak zengindir ayrıca Rusya federasyonu içinde bulunan ülkelerin en verimlisi olarak bilinir çuvaş ülkesinde yaklaşık 300 kadar sanayi kuruluşu vardır. Genelde kereste ticaretine dayalı sanayi kolları olan bu atılım çuvaş Türklerinin hızla kalkınmasını sağlamaktadır. Çuvaş Türklerinin birçoğu bu sanayi kollarında çalıştığı için şehirlerde yaşamaktadır ve Rusya federasyonu içinde bulunan toplam nüfusu 300 civarında olan Çuvaşlar Rusya’nın şerbetçiotu yetiştirme merkezi olarak dikkat çekmektedir. Rusya federasyonu açısından bölge elektronik mühendisliği açısından da bir hazinedir .
Çuvaşistan Cumhuriyet’in Genelde ürettiği tarım ürünleri ise Tahıl, kenevir patates sebze ile birlikte et süt yumurta üretimi yüksektir. Çuvaşistan’ da tarım hala Sovyet Rusya’da olduğu gibi kolhozlar da yapılmaktadır. Çuvaş Türklerinin birçoğu Rus Ortadoks denilebilir 2007’de yapılan bir araştırma esnasında yüzde 54’ü Rus Ortadoks kilisesine bağlı olarak kabul görmektedir çuvaş Türkleri . Çuvaşistan’da İlk okul çocukları için dini eğitim sorumludur. Çuvaşistan’da eğitim düzeyi yüksektir. Çuvaş ülkesinde 24 anaokulu , 702 ortaokul ve üç üniversite bulunmaktadır. Çuvaşistan’da eğitim dili çuvaş Türkçesi dir . Ve ayrıca çuvaş ülkesinde bin kütüphane bulunurken ve beş milyon civarında yılda kitaplar basılmaktadır ayrıca 2000 Sosyal klüp mevcuttur ve 30 üstünde gazeteleri bulunmaktadır.
Ulaştırma ise Cuvaşistan özerk Cumhuriyeti’nde Deniz ve kara yolu ile yapılmaktadır. Çuvaşlar genellikle iki kola ayrılır bunlar bunlardan birisi viryal denilen din kavimleri ile beraber genel anlamda kültürlerini koruyan çuvaş topraklarının kuzeybatısında yaşayan yukarı çuvaş Türkleridir . Anartri ismi verilen aşağı çuvaş Türkleri ise çuvaş ülkesinin güneybatı da yaşarlar. Aşağı Çuvaşlara genelde kır Çuvaşları denilir . Kır Çuvaşları Genelde Orta Asya bozkır kültürünü yaşamaktadırlar . İdil Bulgar Devletinin töresini hala yaşatan yaşama şeklini bozkır kültürü olarak devam ettiren ve hala Göktanrı inancına sahip olanları bile vardır.
ÇUVAŞ TÜRKLERİNİN ÖZELİKLERİ
Çuvaş Türklerinin birçoğu orta boylu, Yuvarlak kafalı , dar alınlı ve çekik elmacık kemikleri olan Genelde kara kaşlı ve kara gözlü zeki ve çalışkan insanlar olarak kabul edilmektedir . Çuvaş Türklerinin birçoğu tarım faaliyetlerinde çalışmaktadır çünkü çuvaş Türklerinin ülkesinde yüzde elli oranında tarım ürünleri yetişmektedir. Çuvaş ülkesinde yüzde elli oranında ise tarıma dayalı sanayinin gelişmesi göze çarpan önemli bir detaydır. Çuvaş Türklerinin geçmişlerine ait yazılı bir kaynak yoktur bir çuvaş Atasözü bu durumu “Çuvaş kitabını inek yemiş “ diyerek ironik olarak bizlere yansıtmaktadır bu acı durumu . Bu Atasözü de bize bildirmektedir ki çuvaş Türklerinin geçmişi Rus emperyalizminden kaynaklanan asimilasyon politikalarına Kurban gitmiş olma ihtimali yüksektir.
Ayrıca Çuvaş Türkleri kendi aralarında dolaşan rivayete dayalı bilgilere göre çok önce Karadeniz’in kuzeyine yerleşmişlerdir. Fakat daha sonra öz yurtlarına geri dönmüştürler bölge halkının çuvaş Türklerine verdiği lakap dağ adamıdır. Muhtemelen sürekli ormanlar ile kaplı yurtlarında yaşadığı için ve sürekli tarım ile uğraştıkları için bu lakabı vermişlerdir. Rus kaynaklarında ise çuvaş Türklerinin adı ilk kez 1521’de geçmeye başlamıştır. Rus kaynaklarında geçen bilgiye göre M.Ö dördüncü yüzyılda orta Asya’dan Idil ırmağının batısına göç etmişlerdir. Bulgar Türklerinin soyundan geldiklerini bizler bugün Rus kaynaklarından öğreniyoruz.
ÇUVAŞİSTAN DİN YAPISI
Çuvaş Türklerinin bu asırda Müslüman olmaya başladığını söylemek mümkün olabilir Bulgar Devletinin Moğollar tarafından yıkılması ile birlikte Altın orda hâkimiyetine girdiğini görmek mümkündür çuvaş Türklerinin daha sonra kazan hanlığına tabi oldular ve 1552 Tarih’ine kadar kaza hanlığına tabi oldular ise de 1552’de Rus çarı korkunç Ivan tarafından işgale uğradılar. 1552-1556 tarihleri arasında çuvaşlar Ruslar ile savaştı ve teslim olmadılar ve 1556’da teslim olmaktan kendilerini kurtaramadılar. Elimizde tarihi bir belge olmasa da tahminlerime göre Çuvaşistan bu tarihe göre Müslümanlığını ve Türk töresinin özelliklerini koruduğunu bu tarihten sonra asırlarca sürecek Rus emperyalizmi tarafından yürütülen asimilasyon politikalarına karşı gelemeyerek Ortadoks Hıristiyanlığı kabul etmek zorunda kaldıklarını düşünüyorum. Tam olarak çuvaş Türklerinin ne zaman Ortadoks Hıristiyanlığı benimsediği tam olarak bilinmemektedir. Çuvaşları Hıristiyanlık dinine çekebilmek için Ruslar tarafından İncil çuvaş Türkçesine bile çevrilmiş çeşitli propagandalar yapılmıştır.
Ayrıca çuvaş Türklerinin birçoğu Hristiyanlık dinini benimsemiş gibi yapsalar da eski inançlarını uzun süre devam ettirmişlerdir. Daha sonra Rus hakimiyetinin uzaması ile birlikte Ortadoks Hıristiyanlığı benimsemek zorunda kalmışlardır.
ÇUVAŞİSTAN DİL YAPISI
Çuvaş Türkçesi diğer Türk lehçelerinin tamamından farklıdır çünkü Rus asimilasyon politikalarının gereği birçok kez alfabe değişmek zorunda kalmışlardır. Ve Arapça Farsça ve Rusça birçok kelime içermektedir. Hatta çuvaş Türkçesi içersinde Macarca kelimeler bile mevcuttur. Çuvaş kişi isimlerinde birçok arapça Farsça etkisi mevcuttur. Dil ve kültür yapısı içinde arapça Farsça etkisi görülürdü. Çuvaş Türklerinin ataları Arasında okuma yazmayı bilenler varsa sayıları genellikle azdır . 1802-1804 arasında çuvaşlar dini Eserleri yazmaya başlamıştır iki yüz yıl boyunca serbestçe hareket eden çuvaş Türklerinin 1750 den sonra Rus baskısına maruz kaldığını girmekteyiz . Çuvaş Türklerinin çuvaş Türkçesi ile yazdığı ilk eserler de dini eserlerdir Rus kilisesinin desteği ile yayınlanan bu eserler İncil’in bazı bölümlerinden oluşmaktadır . Çuvaş Türklerinin birçok Türk boyu gibi kaderi ortaktır. Rus asimilasyon politikalarının etkisi altında kalarak Millî kültürlerini tam anlamıyla canlı tutamamıştırlar fakat bütün asimilasyon politikalarına rağmen korumaya çalışmak üzere Mücadeleleri asırlarca sürecek kutlu bir mücadeledir Tanrı yardımcıları olsun.
NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE !
