HOTON TUVA TÜRKLERİ

HOTON (HOKANT) TÜRKLERİ

Hoton Türkleri geleneksel olarak Kadına değer veren Kadını yetiştiren ve toplumun önemli Bir öğesi Olarak gören bir Türk topluluğudur . Hokant Türkleri arasında göçebe yaşamlarına rağmen okuma yazma oranı hızla artmaktadır . Hokant Türkleri geleneksel ve Kültürel özelliklerini korumak ve kendilerini geliştirmek adına başarılı bir performans sergilemeye devam etmesini yüce Tanrıdan dileriz .

Hoton Türkleri ekonomik olarak Tarım ve Hayvancılık olarak kabul edilmektedir.

HOTON TÜRKLERİ VE MOĞOLİSTAN BAĞINTISI

Hoton  Türkleri bugün Moğolistan’ının Batısında bulunan Tarialan şehrinde yaşayan aşağı yukarı on beş bin  nüfusa sahip Müslüman bir Türk topluluğudur.

Hoton Türkleri Moğolistan’da yok olmak üzere olan bir Türk topluluğudur diyebiliriz.

Hoton Türklerinin Moğolistan’da bulunan Tarihî Kırgızların torunları olduğuna yönelik Moğol Türkologların yaptığı çalışmalar mevcuttur.

Hoton Moğolistan’da bulunan bütün Türklerden yüz hatları itibariyle çok farklıdır. Kılık kıyafet dil ve fiziksel tüm özellikleri ile hoton Türklerinin yaşam şekli Kırgız ve Uygur Türklerinin mirasçısı olduklarını Tuva Türkleri ile Akraba olduklarını bizlere düşündürüyor .

Hotan Türkleri İslam dinini Moğolistan’da benimseyen dört Türk halkının içinde yer almaktadır. Hoton Türklerinin bugün geçim kaynakları Tarım ve Hayvancılık olarak kabul edilmektedir.

“Dost ve kardeş Moğolistan coğrafyasında Türk kökenli akraba topluluklar yaşamlarını barış, huzur içinde devam ettiriyor. Höömeyleri ile dünya çapında bir şöhrete sahip Tuvalar, besledikleri Ren geyikleriyle ünlenen Duhalar ile Müslüman Kazaklar ve Hoton Türkleri Moğolistan’daki akraba ve toplulukları oluşturuyor. Elbette, Moğolistan’da bulunan Türk topluluklarını birbirinden ayırmak mümkün değildir. Türk tarihini çıkarttığımız zaman Moğol tarihi eksik kalır. Moğol tarihini çıkarttığımız zaman Türk tarihi eksik kalır. Birbirini tamamlayan bu perspektifle iki ülke arasındaki ilişkileri perçinleyen de Türk akraba ve toplulukları varlığıdır. İki binli yılların başından itibaren Hoton Türkleri ile yakın ilişki ve dayanışmaya geçen Ulanbator Koordinasyon Ofisi; eğitim ve öğretim gereçleri, sosyal yardımlar yapmıştır.

TİKA olarak, Moğolistan halkını oluşturan zengin mozaiğin bir parçası olan Hoton Türkleri’ne yönelik gerçekleştirmiş olduğumuz faaliyetlerle, onların ekonomik altyapılarını güçlendirmeye çalışırken, aynı zamanda sosyo-kültürel hayatlarını muhafaza etmek, asimile olmalarının önüne geçmeyi amaçlıyoruz. Moğolistan bozkırlarında bir hazine gibi yıllardır kendini saklayan Hoton Türkleri’ni dünya ile buluşturmak ve kültürlerini tanıtmak amacıyla TİKA olarak iki bölümlük belgesel ve kitap çalışmasını hazırladık.”

TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam

HOTON TÜRKLERİ TUVA (İSKİT) BAĞLANTISI

Hoton Türkleri kültürel bütün değerleri ile Tuva Türklerinin ekiz kardeşidir diyebiliriz. Hoton Türkleri Duha Türklerinin milli özellikleri  benzerlik göstermektedir onun için bizim düşüncemiz Hoton Türkleri ve Duha Türklerinin Tuva Türklerinin Moğolistan’da kalan bölümü olduklarıdır.

Tuva Türklerinin kültürel ve sanatsal yapısından özetle kısa bir bilgi vermek gerekirse Tuva Türkleri Hoton Türkleri gibi TÜRKÇE’NİN bir lehçesini kullanmakta ve Türk kültürünü yaşayan önemli bir Türk hakkıdır. Tuva özerk Cumhuriyeti bugün Rus emperyalizmi tarafından Asimilasyona tabi tutuluyor olsada Tuva Türkleri asimilasyona direnmektedir. Tuva Türkleri Hoton Türkleri Uygur Türkleri ve Kırgız Türkleri bölgede Türk yörük kültürüne benzer kültürü yaşamak ve yaşatmak için yoğun bir mücadele içindedirler .

Hoton Türklerinin Göçebe hayatı yaşadıkları bilinenler arasında bulunmaktadır. Hoton Türkleri Kültürel özelliklerini geliştirerek korumuş Nadir Türk halklarının arasında en önemli Halkların başında gelmektedir. Tuva Türkleri ile birlikte kültürel anlamda Türklüğünü muhafaza etmiş olmasında göçebe yaşamları ve İslam Dinini benimsemiş olmaları etkilidir.

Hotan Türklerinin ekonomik yapısı da bir nevi Tarım ve Hayvancılık olarak Analiz ettiğimizde Tuva Türkleri gibi Tarımda geliştiklerini fakat kültürel değerlerini korumakta başarılı olarak  geleneksel tarım ve hayvancılık yaptıklarını söylemek istiyorum. Tuva Türklerinde olduğu gibi Hotan Türklerinin Kültürel yaşamında da misafirler çok önemlidir. Misafire ikram Hokant Türkleri için vazgeçilmez bir unsurudur. Genelde Misafirlerine Koyun kesip ikram ettikleri bilinenler arasında iken Genelde hayvansal ve tarımsal ürünleri ikram ederler diyebiliriz.

HOTON TÜRKLERİ UYGUR BAĞLANTISI

Hoton Türkleri kendilerini Uygur Türkü olarak kabul etmektedirler ve Her türlü asimilasyon politikalarına rağmen Hoton Türkleri Kültürel özelliklerini geliştirerek korumuştur. Çin eski yazıtlarında Bölgede bulunan bütün Türk Halklarının hepsinin ismi Hoton olarak geçmektedir. Hoton kelimesinin anlamının bazı kaynaklarda Hatun olduğunu ve Hoton Türklerinin aslında Uygur Türkü olduğunu Hatun kelimesinin kadim Türklerde kadın eş anlamında olduğunu Hoton Türklerinin Moğolistan’da kalan Uygur Türklerinin mirasçısı olduğunu söyleyebiliriz.  Hoton Türklerinin bir kısmı ise bugün kendilerinin 17.yy da Hoton ismimin kendilerine Kalmuk Türkleri tarafından verildiğini söylemektedirler.

Hoton Türklerinin Uygur Türklerinin akrabası olduğunu idda edenler de mevcut iken şahsen bana göre Bütün Oğuz soyundan gelen kandaşlarımız Bizim için birdir Kırgız, Kazak, Türkmen veya Uygur olup olmamaları Bizim için önemli değil bizim için Türk olmaları yeterlidir ve Türk milletinin hiç bir ferdi arasında Şahsi görüşlerimiz gereği Mezhep dil din ayırımı gözetmeksizin bir bütün olarak görüyoruz .

HOTON TÜRKLERİNİN DİL YAPISI

Hoton Türklerinin konuşmuş olduğu Hotonca dediğimiz Türkçe’nin Tuva dilindeki Lehçesi bu düşüncemizin en büyük ispatı niteliğindedir.

Hoton Türklerinin dili Türkçe’nin doğu Asya’da konuşulan Uygur Türkçesi ve Kırgız Türkçesini anımsatmakla birlikte Tuva Türkülerinin kullandığı Tuva Türkçesi ile de büyük oranda benzerlik göstermektedir .

Hoten Türkleri Çok iyi bir şekilde Moğolca bilmekle beraber Hotan Türklerinin yaşadığı bölgelerin     Tuva Cumhuriyet’in geçiş  noktasında olduğu için jeopolitik önemini korumaktadır. Hoton Türklerinin Türk tarihinde önemli bir konumda yer almasının önemli bir sebebi doğu Asya’da özelikle çin ve Moğol hakimiyet sahasında millî kimliklerini korumaları olmuştur ki bugün Hoton Türklerinin yaptığı çadırlar bile Kırgız ve Uygur Türklerinin mirasçısı olduğunu gösteren en büyük delildir.

HOTON TÜRKLERİ’NİN DİNİ

Hoton Türklerinin Atalar mirasını kültürel anlamda yaşatmaya devam ettiğini Şamanizm ve Gök tanrı inancına mensup inanışları İslam ile kaynaştırdıkları söylenebilir.  Hoten Türkleri bir rivayete göre ise Orta Asya’da bugün bağımsız Türk devleti olarak yaşayan Kırgızistan ile Akraba olduklarını ve Kırgız Türkleri ile Akraba olduklarını ve Kün-ker Atanın torunları olduklarını ifade ediyorlar .

Hoton Türklerinin hakkında kesin bilinen bir gerçek şudur ki Hoton Türkleri Kültürel özelliklerini geliştirerek korumuş olan müslüman bir Bölgesel Türk topluluğudur.

Tuva Türkleri ile sadece din ekseninde ayrılmakta ve Dini değerlerin içinde Gök Tanrı inancını anımsatan  öğelerin olduğunu düşündüğümüz zaman Hotan Türklerinin bu konuda Tuva Türklerinin kültürel özelliklerini tamamen yabana atmadığını vurgulamak istiyorum . Tuva Türklerinden bazıları müslüman olmuştur fakat Tuva Türkçesine Kuran’ı kerim tercüme edilmediği için Rus asimilasyon politikalarını da dikkatlice incelediğimiz zaman Tuva’da dini değerlerin hakkında bilgi edinmek mümkün olabilir .

HOTON TÜRKLERİ HAKKINDA DİĞER BİLGİLER

Hoten Türkleri 2009’da yapılan nüfus sayımına göre 15-20 bin nüfusa sahiptir. Hoten Türkleri göçebe hayatı yaşadıkları için nüfus sayımları verileri tam olarak saptanmamıştır. Hoton Türklerinin yaşam şekli bir bakıma İlk Türk devletlerinde görülen yaşama benzer Dil ve kültür olarak Atalarının kültürünü yansıtan Hoten Türklerinin bugün Düzenli bir kamu kurumu ve kuruluşu mevcut değildir.

Rus ve Moğol Türkologların belirttiği bilgilere göre Hoton Türklerinin yedi boydan oluştuğunu biliyoruz ve ayrıca Hoton Türklerinin nüfusu gün geçtikçe modern çağın gereklerine uygun bir şekilde gelişmeye çalışmaktadır. Hoten Türkleri Çocuklarını özelikle medeniyetin gelişmesinin en önemli faktörü olarak gördükleri eğitim ile Donatmaya çalışmaktadırlar.

HOTON TÜRKLERİ VE TÜRK İŞNİRLİĞİ VE KOORDİNASYONAJANSI BAŞKANLIĞI (TİKA)

Türkiye’de pek bilinmeyen müslüman Türk halklarının başında gelmektedirler Hoten Türkleri  kıyafet , dil , din ve Kültür  bakımından Orta Asya’da bulunan Türkistan halklarının tamamına yakın bir kültürü benimseyen Hoton Türklerinin kurban keserken kurban kanını toprağa akıtmaması ve küçük bir oyuk taşın üzerine akıtılan kurban kanı Hoton Türklerinin eski adetlerini yaşattığı yönünde bizlere ip ucu vermektedir.

Tika bildiğimiz kadarıyla 2000 yılından itibaren bölgeye özellikle tarım konusunda destek faaliyetlerinde bulunmaktadır.  Türlü ekonomik desteklerinin ardından Türkiye cumhuriyeti devletinin Hoton Türklerinin yaşadığı ve yoğun tarım faaliyetlerinde bulunduğu alanlarda konserve fabrikası kurduğunu bilmekteyiz . Türkiye Cumhuriyeti devletinin bu tür destekleri yaparken ise amacı hem Moğolistan’a destek olmak hemde şüphesiz Hoton Türklerinin asimile olmalarını engellemektir. Hoton Türklerinin yaşadığı bölgelerin tamamında Türk kültürünün tamamını görmek mümkündür. Hoton Türklerinin yaşadığı bölgelerin tamamında Anadolu’da yaşayan Yörük kültürüne çok yakın bir kültürün yaşandığını görmek mümkündür.  Hoton Türklerinin Kırgız ve Uygur Türklerinin mirasçısı Tuba Türklerinin ise kültürel ekizi olduğunu söylememek elde değildir .

Biran önce Tika ve diğer kuruluşlar tarafından Hokant Türklerinin desteği ile birlikte Hokant Türkçesini geliştirme ve destekleme konusunda hızla çalışmalara başlamalıdır . Türkiye Cumhuriyeti bu konuda Hokant Türklerine gereken desteği vermelidir . Dil giderse il gider .  Dilimizi koruyalım İlimizi koruyalım.

NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE !.