Türklerin Tarih boyunca benimsediği birçok Tek Tanrı inancına sahip Dinler olduğunu biliyoruz. Değerli takipçilerimizin dikkatine sunmak istediğimiz bir konu olarak düşündüğümüz Karay Türkleri inanç itibari ile bizden farklı olarak lanse ediliyor olsa da Kültürel ve folklörel bütün özellikleri ile bizden Oğuzhan soyundan gelen kandaşlarımızdır (KARAİM TÜRKLER İ).
İçerik Şeması
TÜRKLERİN DİNİ
Karaim Türkleri gibi Tek Tanrı inancına sahip Yahudi, Hristiyan, ve İslam Dinini benimseyen Unutulmuş birçok Türk kavminin olduğunu biliyoruz. Soydaşlarımızın İslam Dinini benimsemiş olanlarının haricinde birçok bölgede yaşadığı halkın arasına karışıp gitmesi tesadüf eseri değildir. Bulgar Ve Macar Türklerinin Hristiyanlık ile birlikte Kültürel anlamda Slav kimliğini de benimsemeleri bu konuda örnek verilebilir durumda iken Gagavuz Türklerinin Hristiyanlık dinini benimsediği halde kültürel anlamda Türklüğünü muhafaza etmiş olmasında Dinin kültürel yozlaşma üzerindeki etkisinin incelenmesi gerektiğini bize Anlatıyor. Türler genel anlamda hiç bir Zaman çok tanrılı dinlerin temsilcileri olmamıştır. Ve Türkler asla putperest olmamış tarihleri boyunca Tek Tanrılı dinleri benimsemiştirler.
KARAİM TÜRKLERİ
Konumuzun asıl noktası olan Karay İbranice Karaim Türklerinin günümüzde yaşadığını bildiğimiz coğrafya eski Hazar Türklerinin kurmuş olduğu Hazar İmparatorluk coğrafyasının mühim bölümleridir .
Karaim Türklerinin bugünkü yaşadığı ülkeler Beyaz Rusya, Litvanya, Kırım , Ukrayna, Polanya, ABD, Rusya, Türkiye, Dağıstan, ve Romanya olarak özetlenebilir.
KARAİM TÜRKLERİ’NİN EĞİTİM, KÜLTÜR, BİLİM HAKKINDA
Karaim Türkleri eğitime ve Bilime daima önem veren sayıca az olan nüfuslarının tamamını yüksek düzeyde okutan bir Türk topluluğu olarak dikkatleri çekmektedir. Karay Türkleri genelde Türkoloji bilimine ayrı bir önem vererek çok sayıda Türkolog yetiştirmiş olduğunu görüyoruz bunlardan en ünlü olanları Gabay, Firkoviç ve şapşal olarak bilinmektedir. Karay Türkleri için Türkiye’de yayınlanan en geniş kapsamlı eser Erdoğan Altı kaynak’ın Tozlu zaman perdesinde kırım Karayları isimli eseridir.
KARAİM TÜRKLERİ’NİN DİNİ VE MEZHEBİ
Karaim Türkleri Musevi cemaatinin içinde kendi isimleri ile anılan Mezhep ‘in kurucusudur. Kurucusu oldukları mezhebin ismi “Karaizm” Mezhebidir. Kurucusu oldukları mezhep Karay Türklerine ait Millî bir din Olarak bilinir çünkü Karay Türkleri bu mezhebi kırarken Yahudi inancının ilk on emri ile Gök Tanrı inancını birleştirmeyi ihmal etmemiş bir sentez haline getirmişlerdir. Karayların bunu yapmasında ki temel neden Türklük bilincini kaybetmek istememeleri ve kültürel değerlerini korumak istemeleridir.
KARAİM TÜRKLERİ NERDE YAŞAR
Karay Türkleri merkez olarak Kırım bölgesinde yaşamaktadırlar kendilerini Hazar kağan’ın torunları Olarak ifade etmektedirler. Kırım bölgesinde çift kale ismi verilen yer Ata yurtları olarak kabul edilen yerdir. Çift kalenin hemen yanında bulunan balta dokunamaz Meşeleri onların kutsal saydıkları mezarlıklarıdır. Kırım’ın Bahçesaray yakınlarında bulunan bu merkezden dünyanın dört bir yanına dağılan Karay Türkleri Karay Türkçesi konuşmakta ve konuştukları bu dil ile sıradan İsrail Yahudiler ’in den ayrıt edilebilmektedirler.
Bugün Karay Türkleri en kalabalık olarak on dördüncü yüzyılda yerleşmeye başladıkları Litvanya’da yaşamaktadırlar. Karay Türklerinin bugün Litvanya da sayısı tam olarak bilinmemekle beraber onun üstünde kenessa mevcuttur. 13971398 Yıllarında Karadeniz’in kuzeyine giden Litvanya dükü kırım Türklerini ülkesine götürmeye karar verir ve yanında birçok kırım Türkleri ile Litvanya’ya geri döner. Tahmini olarak Litvanya ordusunu güçlendirmek amacıyla hareket ettiğini söyleyebiliriz. Bu Göç dalgası sonunda Sayıları 300 kadar tahinin edilen Karaim mezhebine bağlı Kırım Türkleri ve müslüman kırım Türklerinin Litvanya’da orduya ve saraya yerleştirildiği bilinmektedir.
Karaim Türklerinin bugünkü yaşadığı coğrafyada sayıları gün geçtikçe azalmakta ve Karay Türkçesinin konuşulması mümkün olmamaktadır. Karay Türklerinin bugünkü nüfusları 3 bin kadar olduğu tahmin edilmektedir Bunların da birçoğu Karay Türkçesini konuşmamakta ve yazamamaktan muzdarip olduğunu düşünüyorum . Karay Türklerinin Türk dünyasında unutulmuş olmasından dolayı Destek görmemeleri üzücü bir durumdur. Karay Türklerinin konuştuğu dil Kıpçak dil ailesine mensuptur. Karay Türkçesinin Karaçay , Kırım Tatarca’sı ve Nogay Türklerinin Türkçesi ile ortak birçok özelliğe sahiptir. Karay Türklerinin kültürel özelliklerini dikkatlice incelediğimiz zaman Kıpçak kültürünün derin izlerini barındırıyor olduğunu girmemek mümkün olmaz .
KARAİM TÜRKLERİ’NİN LEHÇELERİ
Karaim Türklerinin konuşmuş olduğu Karay Türkçesinin üç ayrı lehçesi mevcuttur Kırım,Trakay ve Galiç olarak bildiğimiz bu üç lehçe bugün hala canlı olarak Karay Türkçesinin içinde barınmaktadır . Kırım özerk Cumhuriyeti’nin sınırları içinde bulunan kezlev şehrinde İbadethaneleri mevcut olan Karay Türkleri ‘nin ibadethanelerine Kenesa ismi verilir .
KARAİM TÜRKLERİ’NİN İBADET DİLLERİ
Karaim Türklerinin ibadet dilleri Türkçedir ve İsrail Yahudiler ’inin hiçbirisi ile Mezhep yüzünden anlaşamazlar ve İsrail Yahudiler ’ince yahudi olarak kabul görmezler. Karayların her sene bir dönemde Karayların ata yurdu olarak kabul ettikleri kırım da toplandığını biliyoruz dini liderleri bugün Davut yel isimli bir din adamı iken yönetimsel liderleri ise Vladimir örmelidir . Karay kelimesi İbranicede okunmak anlamına gelir ve Karay Türklerinin etimolojik kökeni hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse 10.yy da Bizansdan sürgün gelen insanların birçoğu Hazar ülkesinde kırım Yarımadasına yerleştirilir ve bu insanlar Musevi inancına inanmaktadırlar.
KARAİM TÜRKLERİ’NDEN BUGÜNE KALANLAR
Hazar İmparatoru da Musevi inancını benimsedikten sonra Kırım bölgesinde yaşayan Türklerin arasında Kraim mezhebine bağlı Musevi inancı hızla ilerlemektedir. Daha sonraki yıllarda bu mezhebi benimseyen insanlar Karay veya Karaim Türleri olarak anılmaya başlanmıştır .
Yukarıda ismi verilen Türk toplulukları ile sadece dil benzerliği nedeniyle ortak bir mirasa sahip değildir Karay Türklerinin yemek masal öykü koşuk isimleri yukarda belirtilen Türk milletinin fertleri ile aynı ortak mm mirasa sahiptirler ve Karay Türklerinin kültürü bugün bütün Asimilasyon politikalarına rağmen dünya üzerinde Litvanya ve Kırım başta olmak üzere birçok bölgede yaşamaktadır. Litvanya’da Karay kültür dernekleri bulunmakla birlikte belirli zaman aralıklarında Karay kültür şenlikleri düzenlenmektedir. Rusya’nın asimilasyonuna tabi kalan Karaim Türklerinin izleri bugün nerede ise kırım Yarımadasının tamamından silinmektedir.
OSMANLI DÖNEMİNDE KARAİM TÜRKLERİ
KURULUŞ DÖNEMİNDE KARAİM TÜRKLERİ
Osmanlı Devleti’nin Bizans imparatoru ile ilişkilerinden dolayı Anadolu’da birçok Karaim mezhebine bağlı inananların yaşadığını idda edenler olsada şahsen ben Osmanlı Devleti’nin içinde kırım Yarımadasının fethi ile birlikte Kraim mezhebine bağlı Türkülerin Osmanlı devletine gelerek yaşamaya başladığını düşünüyorum . Osmanlı Devleti’nin döneminde Anadolu’da seksene yakın Karaim Türklerinin inandığı mezhep olduğunu bilmekteyiz .
FATİH DÖNEMİNDE KARAİM TÜRKLERİ
Fatih’in İstanbul’u fethinden sonra Karay Türklerinin kültürel varlıklarını koruması için İstanbul’u Karay Türklerinin merkezi haline getirdiğini söylemek mümkündür. İstanbul’da Fatih zamanında kurulan ve en uzun süreli yaşayan Karay cemaati Hasköy’de mevcut olmuştur . Karay Türklerinin İstanbul’da Karaköy’e ismini verecek şekilde yoğun olarak yaşadığını söylemek mümkündür. Karaköy’ün isminin Karay-Köyden geldiğini düşünenlerin sayısı az değildir. İstanbul’da bugün Hasköy de faaliyet de bulunan Karay sinagogu mevcuttur yapımı bin yıl öncesine dayanır . İstanbul’daki Karaylar kendi aralarında Rumca ve Karay Türkçesini konuşmaktadırlar.
CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK YILLARINDA KARAİM TÜRKLERİ
Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934’de yaptığı Türk dil kurultayına Karay Türklerinin temsilcilerinin de çağırılmasını istediğini biliyoruz . Cumhuriyet devri yazarlarından Refik Halit Karay da Karay Türkü olduğu için Atatürk tarafından Karay soy adı verilmiştir.
GÜNÜMÜZDE KARAİM TÜRKLERİ
Bugün dünyada pek bilinmese de 50 binin üzerinde Musevi inancına mensup Karay Türkçesini konuşan Soydaşlarımız mevcuttur . Kırım Bahçesaray da Karaylara ait olduğu düşünülen dünyanın ilk yahudi Türk mezarlığı olduğunun kabul edildiği mezarlıklar mevcuttur. İstanbul’da Karay Türklerinin mezarlıkları mevcuttur. Karayların Osmanlı Devleti’ne sadakat ile bağlı olduğunu söylemekte bir beis yoktur Balkan savaşlarında birinci Dünya Savaşı’nda ve Türk Kurtuluş Savaşı’nda Türk ordusunun yanında hareket ettiklerini inkâr edemeyiz . Sovyetler birliğinin zamanında Kırım Türklerinin hakim olduğu zamanlarda yaşadıkları özgürlük ortamını bulamayan Karay Türklerinin dini ve kültürel bütün özellikleri SSCB tarafından yok edilmiş ve Kırım Yarımadasından hızla sürdüğüne gönderildikleri için nüfusları hızla erişmiştir. Karay Türklerinin kırım Hanlığının devrinde ve Hazarlar devrinde özerk bir biçimde yaşadığı Hazarlar dağıldıktan sonra küçük bir prensliğin kurucusu oldukları tahmin ediliyor.
Kırımçaklar dediğimiz Türk Musevilerin bütün kültürel özelikleri ise Karay Türklerinin birebir benzeridir. Karay Türklerinden sadece mezhep ve inandıkları Kutsal kitap farklılığı nedeniyle ayrılırlar. Yahudi oldukları gerekçesiyle Hitler tarafından Soykırıma uğrayan tahmini yedi bin kırımçak vardır Stalin tarafından ise kırım tatarları ile birlikte sürgüne gönderilenler arasındadırlar. Bugün kırımçaklar Gürcistan, Rusya ve Özbekistan da yaşamaktadır . Kırımçak adını verdiğimiz kırım Türklerinin başına gelen her türlü asimilasyona ve çeşitli Soykırıma maruz kalan kırımçaklar Dünya üzerinde kültürlerini korumaya gayret gösteren Dünya üzerinde ve Türk Dünyasının genelinde pek bilinmeyen iki değerli Türk topluluğudur anlatmaya çalıştığım haklarında bilinenler bunlar olduğu için daha detaylı Bilgi vermemekle birlikte makalede verilen kaynak eseri konunun ilgilerinin okumasını rica ediyorum.
Ne Mutlu Türküm diyene! .
Leave a Comment